آمارها گویای آن است که مجموع تجارت بین دو کشور در سال گذشته به ۴۸۴ میلیون دلار رسید، این درحالی است که این میزان در سال۱۴۰۱حدود ۴۸۸ میلیون دلار وسال۱۴۰۰ حدود ۳۶۸ میلیون دلار بود و طی این سالها هیچگاه به بیش از نیم میلیارد دلار نرسیده است. یکی از وجوه اشتراک اقتصاد این کشور با ایران، دولتیبودن آن است؛ بههمین دلیل مسئولان کشورمان میتوانند از طریق رایزنی با همتایان ترکمنی خود سهم بیشتری از بازارهای این کشور داشته باشند.
توسعه ترانزیت و زیرساختها
طی روزهای اخیر مسئولان دو کشور بر توسعه همکاریهای حملونقلی، افزایش ترانزیت، راهاندازی خطوط ریلی و دریایی، تبادل دادههای الکترونیکی و تقویت زیرساختها تأکید کردند.
سعید رسولی، معاون حملونقل وزارت راهوشهرسازی بر استفاده حداکثری از ظرفیتهای حملونقل ترکیبی و زیرساختهای دو کشور تأکید کرد و خواستار ایجاد تعرفه رقابتی، افزایش تبادلات مرزی، تبادل روزانه ۴۰۰ واگن از مرز سرخس و ۱۰۰ واگن از مرز اینچهبرون، تبادل دادههای الکترونیکی و راهاندازی مراکز لجستیک در بنادر شد.وی همچنین پیشنهادهایی از جمله راهاندازی خط کشتیرانی لاینر بین بندر امیرآباد و بندر ترکمنباشی، توسعه پروازهای مستقیم، تحقق ۲۰ میلیون تن ترانزیت تا ۲۰۲۵، فعالسازی توافقنامههای حملونقل منطقهای و اولویت تردد کامیونهای ترانزیتی به شیوه حمل یکسره را مطرح کرد. از سوی دیگر رشید مردوف، وزیر امور خارجه ترکمنستان، ضمن موافقت با پیشنهادات ایران، به تشریح پروژههای راهسازی کشورش پرداخت. مقرر شد شرکتهای ایرانی برای صدور خدمات فنی-مهندسی معرفی شوند. همچنین، برگزاری نشست هماهنگی برای فعالسازی موافقتنامه عشقآباد و کریدور مربوطه پس از ماه رمضان با میزبانی ایران پیشنهاد شد.
ارزآوری ۴۶۰ میلیون دلاری کالاهای ایرانی
آمارهای گمرک نشان میدهد در ۱۰ ماهه سال جاری یک میلیون و ۲۷۸ هزار و ۷۴ تن کالای ایرانی به ارزش ۴۶۰ میلیون و ۳۳۱ هزار دلار صادر شده؛ این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته یک میلیون و ۱۲۳ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۳۶۹ میلیون دلار به ترکمنستان صادر شده بود.به همین دلیل میتوان گفت صادرات کالاهای ایرانی به عشقآباد بهلحاظ وزنی با رشدی ۱۳ درصدی و به لحاظ ارزشی با رشدی ۲۵درصدی روبهرو شده است.
کاهش ۵۰ درصدی ارزبری
از سوی دیگر ایران در ۱۰ ماهه سال جاری ۱۵ هزار و ۴۴ تن کالا به ارزش ۱۷میلیون و ۳۲۶ هزار دلار از ترکمنستان وارد کرده؛ این درحالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته ۲۹ هزار تن کالا به ارزش ۳۴ میلیون دلار از این کشور وارد شده بود. به همین دلیل میتوان گفت واردات کالا از ترکمنستان بهلحاظ وزنی با کاهش ۴۸ درصدی و بهلحاظ ارزشی با رشدی ۵۰ درصدی روبهرو شده است.
رشد ۱۸ درصدی تجارت با عشق آباد
اما با همه این اوصاف مجموع تجارت ایران و ترکمنستان در ۱۰ ماهه سال جاری به یک میلیون و ۲۹۳ هزار تن به ارزش ۴۷۷ میلیون دلار میرسد؛ این درحالی است که مجموع تجارت دو کشور در همین بازه زمانی در سال گذشته به یک میلیون و ۱۵۲ هزار تن به ارزش ۴۰۳ میلیون دلار رسیده بود.به همیندلیل میتوان گفت تجارت کالاهای غیرنفتی بین تهران و عشق آباد بهلحاظ وزنی با رشدی ۱۲ درصدی و به لحاظ ارزشی با رشدی ۱۸ درصدی روبهرو شده است.
کالاهای وارداتی و صادراتی
محصولات کشاورزی، غذایی و لبنی، دارو، لوازم خانگی، مصالح ساختمانی، لوازم الکتریکی، تجهیزات صنعتی، پلاستیک، کالاهای مصرفی و ماشینآلات جزو عمده کالاهای صادراتی ایران به ترکمنستان بوده است.با این حال بد نیست بدانیم ایران با وجود کارخانجات متعدد تولید مصالح ساختمانی و شوق روزافزون این کشور برای شهرسازی میتواند بهراحتی ارزآوری بیشتری از این طریق کسب کند. از سوی دیگر اما عمده کالاهای وارداتی منسوجات، پارچه و نخ بوده است
چالشهای تجارت
بهمن ایری، نایبرئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکمنستان درخصوص چالشهای افزایش تجارت بین دو کشور میگوید: وقتی در تجارت نهاد دولتی تصمیمگیرنده باشد بالتبع مشکلات خاص خودش ایجاد میشود؛ بهعنوان مثال یکباره طرح محدودیت ورود کامیون در گمرکات مرز اینچهبرون یا لطفآباد ایجاد میکنند که این مشکلات عمدهای را برای کالاهای فاسدشدنی ایجاد میکند. وی افزود: موضوع بعدی اینکه قوانین خلقالساعه در این کشور یکشبه صادر میشود و تجارت را با مشکل مواجه میکند. بزرگترین مشکل بازرگانان با کشور ترکمنستان، عدم صدور روداید برای تجار است که متأسفانه تردد به این کشور را سخت کرده، یا اینکه مطالبات برخی از تجار از مدتها پیش مانده است. چنین مسائلی ادامه روند پیشرفت سایر پروژهها را با مشکل مواجه میکند.